بررسی آیات جهاد و نقد دیدگاه برخی مستشرقان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و اصول، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران

2 دانش‌پژوه دکتری تفسیر تطبیقی، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی ‌العالمیه، قم، ایران.

چکیده

جهاد یکی از فروع دین اسلام و به‌‌معنی کوشش و تلاش مضاعف همه‌‌جانبه برای اعتلای کلمه الله و تحقق حاکمیت الهی بر روی زمین است. جهاد، دفاعی براساس اعتقادات پذیرفته شده تمام بشریت باوجود اختلافات فاحش بین اقوام مختلف، امری مقبول و مشروع است. جهاد ابتدایی در اسلام براساس آموزه‌های دینی، شرایط ویژه خود را دارد مانند حضور معصوم و اذن ایشان به جهاد که دراین‌‌صورت باتوجه به عصمت معصوم و عدم دخالت هوی‌‌وهوس و منافع شخصی، این جهاد نیز از تمام اشکالات مطرح‌‌شده مبراست. جهاد، تلاشی است برای کسب آزادی در بیان حقایق، رفع موانع و آزاد کردن انسان‌ها از زیر بار ستمگران تا آحاد ملت بتوانند خود با آزادی عقیده و عمل راه صحیح را انتخاب کنند. براساس نظر اسلام، اصل نه صلح است و نه جنگ، بلکه مسئله به اختلاف موارد گوناگون است. اصل مشروعیت جهاد ابتدایی از مسائل اجتماعی اسلامی است که دلایل عقلی و نقلی فراوانی بر اقامه آن وارد شده است، اما برخی به‌ویژه مستشرقین یا به‌دلیل عدم شناخت کافى از فلسفه تشریع جهاد و شرایط آن به‌‌‌ویژه در مورد جهاد ابتدایی یا از روى غرض‌‌و‌‌رزی، اسلام را به خشونت و توسل به زور براى تحمیل عقیده متهم کرده‌‌اند و به‌این‌ترتیب به اصل مهم و کاربردی جهاد در اسلام حمله کرده‌‌اند. حکم جهاد برای رشد، ترقى و تکامل انسان و باهدف رفع موانع از مسیر حرکت تکاملى انسان وضع و تشریع شده است.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن ‌‌حکیم (1387). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. تهران: مرکز طبع و نشر جمهوری اسلامی.

    * نهج البلاغه (1407). محقق: صبحى الصالح. قم: مؤسسه دار‌الهجره.

    1. ابن اثیر، مبارک‌بن محمد (1364). النهایه فی غریب الحدیث والاثر. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
    2. بهزادى، حمید (1351). روابط بین‌‌المللى اسلام در دوره امپراتورى عثمانى. نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسى، شماره12، 116- 118.
    3. جصاص، احمد‌بن علی (1415). احکام القرآن. بیروت: عبدالسلام محمدعلیشاهین.
    4. جوادی آملی، عبدالله (1385). ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت. قم: مرکز نشر اسرا.
    5. حجازی، فخرالدین (1362). جنگ از دیدگاه نهج‌‌البلاغه. تهران: بعثت.
    6. خدورى، مجید (1355). جنگ و صلح در قانون اسلام. مترجم: سعیدی، غلام‌‌رضا. تهران: اقبال و شرکا.
    7. خویی، سید ابوالقاسم (1430). البیان فی تفسیر القرآن. تهران: مؤسسه احیا آثار الامام الخویی.
    8. دوست‌‌محمدی، احمد (1382). دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام. تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
    9. راوندی، قطب‌‌الدین سعید‌بن عبدالله (1405). فقه القرآن. قم: انتشارات کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی.
    10. رشیدرضا، محمد (1366). المنار. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
    11. زمانی، محمدحسن (1385). مستشرقان و قرآن. قم: بوستان کتاب.
    12. سعید، ادوارد (1361). شرق‌شناسی (شرقی که آفریده غرب است). مترجم: عسکری خانقاه، اصغر.، و فولادوند، حامد. تهران: انتشارات عطایی.
    13. سید قطب، حسن البناء (1359). فلسفه جهاد در اسلام. مترجم: خضرى، سید محمود. تهران: انتشارات اسلامى.
    1. صالحی نجف‌‌آبادی، نعمت‌‌الله (1393). جهاد در اسلام. تهران: نشر نی.
    2. طباطبایی، سید محمدحسین (14179. المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    3.  طوسی، محمد‌بن حسن (1409). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    4. فاضل لنکرانی، محمدجواد (1399). مقاله قرآن و مشروعیت جهاد ابتدایی. نشریه قرآن، فقه و حقوق اسلامی، 3(5)، 13- 49.
    5. فخررازی، محمد‌بن عمر (1420). مفاتیح الغیب. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    6. فراهیدی، خلیل‌بن احمد، (1410). العین. قم: نشر دارالصدر.
    7. قرطبی، محمد‌بن احمد (1364). الجامع لاحکام القرآن. تهران: ناصرخسرو.
    8. کاظمی، فاضل‌‌جواد (بی‌‌تا). مسالک الافهام الی آیات الاحکام. بی‌‌جا: بی‌‌نا.
    9. مصباح یزدى، محمدتقى (1382). جنگ و جهاد در قرآن کریم. قم: مؤسسه امام خمینی(ره).
    10. مصطفوی، حسن (1402). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمه والنشر.
    11. مطهری، مرتضی (1372). جهاد. تهران: انتشارات صدرا.
    12. مکارم شیرازى، ناصر (1369). تفسیر نمونه. قم: دار‌الکتب الاسلامیه.
    13. منتسکیو (1349). روح القوانین. مترجم: مهتدی، على‌‌اکبر. تهران: امیرکبیر.
    14. نجفی، محمدحسن (1404). جواهرالکلام. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    15. نوری، حسین (1367). جهاد. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.