راهکارهای تبری گفتاری ازمنظر قرآن و حدیث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

تبری یکی از فروعات دین اسلام و از آموزه‏های اعتقادی و رفتاری در مذهب تشیع و برخی دیگر از فرقه‏‌های اسلامی و به‌‌معنای دوری جستن از دشمنان خدا و دشمنان اولیای دین است و حقیقت ایمان و دین را تشکیل می‌دهد. این واژه به سه صورت قلبی، گفتاری و رفتاری متصور است. در پژوهش حاضر به‌‌روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد به‌‌تقریب مذاهب و با استناد به قرآن کریم، سنت و سیره پیامبر و اهل‌بیت (ع) ‌‌شیوه تبری گفتاری بررسی شد. نتایج نشان می‌‌دهد که تبری گفتاری به دو صورت سلبی و ایجابی است. در تبری گفتاری به‌‌شیوه ایجابی، مهمترین امر آگاهی‌‌بخشی است؛ زیرا مبنای احکام و شریعت اسلام بر عقلانیت است. توان مجاب کردن عقلانی مخالفان، مرحله مهم و مورد تأکید قرآن کریم و سنت اهل‌بیت (ع) است. بهره‌گیری از ابزار گفت‌‌وگو در این عصر، فرصتی برای شناسایی و فهم افکار و عقاید یکدیگر، راهکار تعامل فکری و بیان بیزاری از امور غیرتوحیدی است. در تبری گفتاری به‌‌شیوه ایجابی، حکمت و استدلال، موعظه، شیوه حماسی و به‌‌شیوه سلبی، تهدید و انذار، افشاگری، لعن، نفرین از کتاب و سنت قابل استفاده است.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن ‌‌حکیم (1387). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. تهران: مرکز طبع و نشر جمهوری اسلامی.

    1. ابن اثیر، عزالدین ابی الحسن علی‌بن محمد (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت: دار‌صادر.
    2. ابن اثیر، مبارک‌بن محمد (1367). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. قم: دار‌التفسیر.
    3. ابن فارس، احمد‌بن فارس (1404). معجم مقاییس اللغه. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
    4. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1414). لسان العرب. بیروت: دار‌الصادر.
    5. آلوسی، سید محمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
    6. الجرجانی، علی‌بن محمد (1408). التعریفات. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
    7. الحسن عبدالله (1415). المناظرات فی الامامه انوار المهدی. قم: دلیل ما.
    8. خسروپناه، عبدالحسین (1393). مسائل جدید کلامی و فلسفه دین. قم: نشر بین‌‌المللی المصطفی.
    9. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1412). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دار‌القلم.
    10. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1387). تفسیر قرآن مهر. قم: انتشارات پژوهش‌هاى تفسیر و علوم قرآنى.
    11. زبیدى مرتضى، محمد‌بن محمد (1414). تاج العروس. بیروت: دار‌الفکر.
    12. زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. بیروت: دار‌الکتاب العربی.
    13. شاذلی، سید‌بن قطب‌بن ابراهیم (1412). فی ظلال القرآن. بیروت: دار‌الشروق.
    14. شوشتری، نورالدین (1409). احقاق الحق و ازهاق الباطل. دهلی: مرکز احیاء آثار برضغیر.
    15. طباطبایی، محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
    16. طبرسى، فضل‌بن حسن (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    17. طبرسی، احمد‌بن علی (1403). الاحتجاج علی اهل‌اللجاج. تحقیق: خرسان، محمدباقر. مشهد: اسوه.
    18. طبری، محمد‌بن جریر (1412). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌المعرفه.
    19. العسقلانی، احمد‌بن علی‌بن حجر (1997). فتح الباری بشرح البخاری. بیروت: دار‌الکتب العلمیه.
    20. فخررازی، محمد‌بن عمر (1420). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب). بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    21. کلینی، ابوجعفر محمد‌بن یعقوب (1362). الکافی. تهران: اسلامیه.
    22. المسعودی، ابوالحسن علی‌بن الحسین‌بن علی (1409). مروج الذهب و معادن الجواهر. تحقیق: اسعد داغر. قم: دار‌الهجره.
    23. مفید، محمد‌بن محمد‌بن نعمان (1413). الارشاد فی معرفه حجج الله العباد. قم: کنگره شیخ مفید.
    24. یاوری سرتختی، محمدجواد (1390). بررسی و تحلیل مناظرات شیعیان امامیه عصر ائمه اطهار. قم: مؤسسه آموزشی-پژوهشی امام خمینی (ره).