سوگند در قرآن کریم و احکام آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه دکتری علوم قرآن و حدیث، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌‌الهدی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 مربی گروه علمی - تربیتی علوم قرآن و حدیث، مجتمع آموزش عالی بنت‌‌الهدی، جامعه‌‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

انسان‌ها برای تأکید خبر از روش‌های مختلفی مانند قسم به اسم جلاله خداوند استفاده می‌کنند. مقاله حاضر به‌‌روش تحلیلی- اسنادی با مراجعه به قرآن و روایات درصدد بررسی اقسام قسم‌ها در قرآن و آشنایی با احکام آنها برای اعتبار و عدم صحت و سقم ازمنظر اندیشمندان مفسر است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که سوگندها باتوجه به آیه 89 سوره مائده و آیات 224-225 سوره بقره به دو دسته لغو و جدی تقسیم می‌شوند که البته عده‌ای از مفسران از قسم غموس نیز سخن به‌‌میان آورده‌‌اند. قسم لغو، مصادیق مختلفی دارد مانند اینکه از روی قصد و اراده صورت نمی‌گیرد. این نوع قسم‌ها براساس نظر مفسران شیعه و بیشتر مفسران اهل‌سنت نه مؤاخذه اخروی دارند و نه کفاره دنیوی. قسم منعقد نیز قسمی است که از روی قصد و اراده صورت گرفته و مستقبل باشد که قابلیت حنث (شکستن) داشته باشد. این نوع از قسم درصورت حنث هم مؤاخذه و هم کفاره دارد. از طرفی، کفاره پس از حنث یمین و به حنث تعلق می‌گیرد نه به خود یمین.
 

کلیدواژه‌ها


  1.  

    * قرآن (1394). انصاریان، حسین. قم: آیین دانش.

    1. ابن عربی، محمد‌بن عبدالله‌بن ابوبکر (بی‌‌تا). احکام القرآن. بیروت: دار‌الجیل.
    2. ابن فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
    3. اردبیلی، احمد‌بن محمد (بی‌‌تا). زبده البیان. تهران: المکتبه الجعفریه لاحیاء الآثار الجعفریه لااحیاء الآثار الجفریه. تهران: بی‌‌تا.
    4. جصاص، احمد‌بن علی (1405). احکام القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    5. جوهرى، اسماعیل‌بن حماد (1376). الصحاح. بیروت: دار‌العلم للملایین.
    6. حرعاملى، محمد‌بن حسن (1409). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
    7. طباطبایی، محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
    8. طبرسی، ابوعلی الفضل‌بن الحسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    9. طبری، ابوجعفر محمد‌بن جریر (1412). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌المعرفه.
    10. طوسی، محمد‌بن حسن (بی‌‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    11. فاضل مقداد، مقداد‌بن عبدالله (1419). کنز العرفان فی فقه القرآن. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
    12. فراهیدى، خلیل‌بن احمد (1409). العین‏. قم: نشر هجرت.
    13. فضل‌‌الله، محمد حسین (1419). من وحی القرآن. بیروت: دار‌الملاک للطباعه و النشر.
    14. فیومى، احمد‌بن محمد (1414). المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر. قم: مؤسسه دار‌الهجره.
    15. کاظمی، فاضل جواد‌بن سعد (بی‌‌تا). مسالک الافهام الی آیات الاحکام. قم: نشر مرتضوی.
    16. کلینى، ابوجعفر، محمد‌بن یعقوب (1407). الکافی. تهران: دار‌الکتب الاسلامیه.
    17. مدرسی، محمدتقی (1419). من هدی القرآن. تهران: دار‌محبی الحسین.
    18. نجفی، محمدحسن (1404). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.
    19. یزدی، محمد (1415). فقه القرآن. قم: مؤسسه اسماعیلیان.