تحلیل تفسیری تشبیهات در جزء 28 قرآن کریم با تأکید بر تفسیر المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد تفسیر و علوم قرآن، از کشور هندوستان، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 استادیار و عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

قرآن، کلام الهی است که از شیوه‌های گوناگون برای انتقال مفاهیم و پیام‌های خود بهره‌ برده است. یکی از بارزترین این شیوه‌ها استفاده از تشبیه است که با ایجاد ارتباط بین دو یا چند مفهوم به درک عمیق‌تر و تأثیرگذارتر مفاهیم کمک می‌کند. مقاله حاضر به‌روش توصیفی-تحلیلی، انواع تشبیهات به‌کار رفته در آیات جزء ۲۸ قرآن را بررسی می‌کند. خداوند در آیات ۱۵ و ۱۶ سوره حشر برای بیان عاقبت یهودیان بنی‌نضیر از تشبیه تمثیلی استفاده کرده است. همچنین در آیه ۴ سوره صف، خداوند با تشبیه مجاهدان به بنیان مرصوص تأکید می‌کند که او استحکام، ثبات قدم و اتحاد و انسجام کامل را دوست دارد. در آیه ۱۴ همین سوره با یک تشبیه ضمنی، اصحاب پیامبر (ص) را به پاسخ سریع به دعوت ایشان و اجابت رنگ خدایی فراخوانده است. در آیه ۵ سوره جمعه، یهودیان به چارپایی که بار کتاب را حمل می‌کند، تشبیه شده‌اند تا آنها را توبیخ کند. در آیه ۴ سوره منافقون، آنها به چوب خشکی که به دیوار تکیه داده شده‌اند، تشبیه شده‌اند تا حقیقت وجودی ایشان را معرفی و مذمت کند. تحلیل دقیق این تشبیهات به درک بهتری از اهداف و پیام‌های الهی در این آیات منجر می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم (۱۳۸۰). مترجم: مکارم، شیرازی، ناصر. قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
    1. ابن ابی اصبع المصری، عبدالعظیم (1368). بدیع القرآن. مترجم: میرلوحی، علی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
    2. ابن‏ عاشور، محمدطاهر (1420). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشورا. لبنان: مؤسسه التاریخ العربی.
    3. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
    4. ابوحیان، محمد بن یوسف (1420). البحر المحیط فى التفسیر. لبنان: دار الفکر.
    5. آلوسى، محمود بن عبدالله (1415 ) روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. لبنان: دار الکتب العلمیه.
    6. امانی، مدینه ( 1402). آشنایی با علوم بلاغی. قم: انتشارات جامعه‌المصطفی.
    7. الحسینی، سیدجعفر (1378). اسالیب البیان فی القرآن. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    8. خطیب قزوینی، محمد بن عبد الرحمان (بی‌تا). الایضاح فی علوم البلاغة المعانی و البیان و البدیع. بیروت: دار الکتب العلمیه.
    9. درویش، محى‏الدین (1415). اعراب القرآن الکریم و بیانه. سوریه: الارشاد.
    10. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412). مفردات الفاظ القرآن. لبنان: دار الشامیه.
    11. رضایى اصفهانى، محمدعلى (1387). تفسیر قرآن مهر. قم: پژوهش‌هاى تفسیر و علوم قرآن.
    12. زمخشرى، محمود بن عمر (1407). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فى وجوه التأویل. لبنان: دار الکتاب العربی.
    13. سکاکی، یوسف بن عمر (بی‌تا). مفتاح العلوم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
    14. شاه‏عبدالعظیمى، حسین (1363). تفسیر اثنى عشرى. تهران: میقات.
    15. صافى، محمود (1418). الجدول فی اعراب القرآن و صرفه و بیانه مع فوائد نحویه هامه. سوریه: دار الرشید.
    16. طباطبایى، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. لبنان: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    17. طباطبایی، محمدحسین (1374). ترجمه المیزان. مترجم: موسوى، محمدباقر. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
    18. طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
    19. طریحی، فخرالدین بن محمد (1375). مجمع‌البحرین و مطلع النیرین. تهران: مرتضوی.
    20. طیب، عبدالحسین (1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام.
    21. طیبی، شرف‌الدین حسین بن محمد (1432). التبیان فی المعانی و البدیع و البیان. محقق: هادی عطیه مطر الهلالی. بیروت: عالم الکتب.
    22. قرائتى، محسن (1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
    23. قرشى بنابى، على‏اکبر (1371 ). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    24. مبرد، محمد بن یزید (بی‌تا). الکامل فی الغه و الادب. بیروت: دار لکتب العلمیه.
    25. مغنیه، محمدجواد (1424). التفسیر الکاشف. قم: دار الکتاب الاسلامی.
    26. مکارم شیرازى، ناصر (1371). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    27. هاشمی، احمد (1387). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البیع. قم: انتشارات دار العلم.
تحقیقات قرآنی و حدیثی
دوره 7، شماره 11
1404
صفحه 77-93

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار